Historia szkoły
HISTORIA SZKOLNICTWA W KROCZYCACH
W wiekach średnich całe szkolnictwo znajdowało się w rękach Kościoła, w parafii Kroczyce pierwsze wzmianki o szkole parafialnej pochodzą z lat 1513- 1539. Pierwszy nauczyciel określany mianem ministra pojawił się w 1539r. Akta Wizytacji Kapitulnej z 1598 roku przynoszą nam wiadomość, że istniał wtedy przy parafii dom rektora szkoły, a szkołą kierował ksiądz Jan z Kromołowa. Nauczycielem w tych czasach najczęściej był organista.
W 1817 r. nauczycielem został Jan Piotrowski, umiejący czytać i pisać, był typem nauczyciela niekwalifikowanego. Następnie szkołę prowadził organista Marian Rakowski. Taki stan trwał aż do powstania styczniowego. Po nim szkoła w ogóle nie funkcjonowała aż do 1879r. kiedy to wybudowano nowy budynek. Na początku XX wieku sytuacja w kroczyckim szkolnictwie uległa znacznej poprawie. Istniała tu wówczas szkoła publiczna i szkoła prywatna prowadzona przez Stowarzyszenie Katolickie. W obu tych szkołach uczył ksiądz proboszcz.
W okresie I wojny szkolnictwo na naszym terenie praktycznie nie istniało. Jego rozwój nastąpił dopiero z chwilą jej zakończenia. W okresie międzywojennym na terenie Gminy Kroczyce istniało 7 szkół jednoklasowych, uczęszczało do nich 485 uczniów nauczanych przez 6 nauczycieli. Szkolnictwo systematycznie ulegało poprawie. W latach trzydziestych XX wieku istniało już 8 szkół jednoklasowych, 1 szkoła dwuklasowa i 1 szkoła trzyklasowa. Ogółem osiemnastu nauczycieli i 924 dzieci uczęszczało do tych szkół.
Przed II wojną światową istniała w Kroczycach Trzyklasowa Publiczna Szkoła Powszechna. W tym czasie Kroczyce należały do powiatu Olkuskiego. Początkowo kierownikiem był p. Jagiełło, a jego żona była nauczycielką. Następnie szkołą kierował Julian Dyląg,który w roku 1936 zmarł i pochowany został na tutejszym cmentarzu. Żona zmarłego kierownika Dylągowa była w Kroczycach całą okupację. W czasie ostatniej wojny funkcję kierownika pełnił Henryk Wojtusik, a nauczycielami wtedy byli Pani Dylągowa oraz p. Sadło i jego żona. Świadectwa szkolne wydawane były z nadrukiem niemieckim i polskim. Religii nauczał miejscowy ksiądz wikariusz Jan Prus. Z czasów okupacji nie zachowały się archiwa szkolne.
Szkoła mieściła się budynkach u rodziny Powązków na „Kolonii” Kroczyce - Okupne – dzisiaj ul. Kopernika i u rodziny Szlachtów na „Górkach” Kroczyce Stare – dzisiaj ul. Armii Ludowej.
W tym czasie w ramach tajnego nauczania uczono głównie historii i geografii. Władze okupacyjne oficjalnie zezwalały jedynie okresowo na naukę polskich dzieci według bardzo ubogiego programu.
Po okupacji
Odbudowa szkolnictwa po okupacji natrafiła na poważne trudności. Dzieci uczyły się w prywatnych budynkach krytych niejednokrotnie strzechą. Przez jeden rok szkoła nie funkcjonowała w ogóle. W 1946 roku ludność Kroczyc Starych zatrudniła mieszkańca, pana Piotra Pacana, który uczył pisać, czytać i rachować. W latach1946-1948 szkoła polska zaczęła się odradzać. W dalszym ciągu pamiętają uczniowie z tych lat nazwisko Dylągowej i Sadłowej, ale brak jakichkolwiek podpisów z tymi nazwiskami. Dopiero na początku roku 1947r. przybyła rodzina Wójcików. Aleksy Wójcik objął kierownictwo na bardzo krótko – niecały rok. W roku 1949 kierownictwo szkoły w Kroczycach objął Józef Ciećkiewicz, który przybył do Kroczyc wraz z żoną i kuzynem Józefem Rewerem. Szkoła z najwyższą klasą szóstą nadal mieściła się w budynku na” Górkach”, obecnie należącym do rodzinny Szlachtów. W roku szkolnym 1949/50 klasę siódmą uczniowie uzupełniali wieczorowo. W szkole uczono języka polskiego, matematyki – rachunków, chemii wraz z fizyką, geografii, przyrody i historii. Kierownik, Józef Ciećkiewicz, kierował szkołą do 1953 roku. W 1954 roku kierownikiem szkoły został p. Julian Rosa. Grono Pedagogiczne: Krystyna Gruk, Marianna Gębka, Otolia Rosa, Maria Sygiet, Anna Dors. Z powodu dużej ilości uczniów, którzy przybywają z okolicznych wiosek: Lgoty murowanej, Podlesic, Kostkowic, Lgotki, Siemięrzyc, adaptowano puste izby u niektórych mieszkańców: Madejskich, Koprów, Mertów. W okresie zimy wykorzystywano również sale w remizie OSP. Pomieszczenia ogrzewane były żelaznymi piecykami, tzw. „cygankami”. Nauczyciele przemieszczali się z jednego miejsca na drugie, aby zdążyć na kolejną lekcje. Czasami zdarzało się, że nauczycielka zastała czekającego inspektora (Stanisława Targowskiego) dojeżdżającego z Zawiercia rowerem. Uczniowie nie tylko uczyli się, ale także brali udział w różnych imprezach. Odbywały się zwykle piesze 2 -dniowe wycieczki z gościnnymi noclegami na słomie w innej zaprzyjaźnionej szkole. Wszystkie te lata wspomina się z wielkim sentymentem. Dużo było radości, o czym świadczą zadowolone twarze uczniów i nauczycieli na dostępnych z tamtych lat fotografiach.
Mieszkańcy Kroczyc doczekali się prawdziwego budynku szkolnego, który został oddany do użytku jesienią 1956r. Budynek był ogrzewany węglowymi piecami kaflowymi, ubikacje znajdowały się na zewnątrz. Kierownikiem szkoły nadal był Julian Rosa. Grono zmieniało się niemal każdego roku, a przygotowanie kadry nauczycielskiej było nie lada problemem. Znaczną role odegrało tu Zawierciańskie Liceum Pedagogiczne, absolwenci tego liceum stanowili kadrę nauczycielską w powstających na terenach ziemi kroczyckiej szkołach. Oprócz kadry nauczycielskiej pracownikami szkoły byli: woźny Jacek Kania i sprzątaczka Magdalena Kowalska.
W latach sześćdziesiątych szkoła została znacznie zmodernizowana. Piece kaflowe, które ogrzewały klasy, korytarze szkolne i salę gimnastyczną zastępuje centralne ogrzewanie. Wewnątrz budynku powstały toalety i łazienki z bieżącą wodą.
W roku 1965 roku kierownictwo szkoły powierzono p. Otolii Rosie, która tę funkcje pełniła przez okres jednego roku. Jeszcze wcześniej Szkoła w Kroczycach była odciążona pewną liczbą uczniów, gdyż powstały szkoły pełne ośmioklasowe w Lgocie Murowanej i Kostkowicach, a uczniów z Przyłubska włączono do Siamoszyc.
W roku 1968 funkcję kierowniczą objął p. Wacław Skorek i pełnił ją do emerytury czyli do lat osiemdziesiątych. Sale lekcyjne były coraz lepiej wyposażone. Bardzo prężnie działało ZHP oraz zespół wokalny. W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych nastąpiła reorganizacja szkolnictwa, w wyniku której powstały w gminie szkoły zbiorcze. Ponownie obniżył się stopień organizacji szkół w przyległych wioskach. Uczniowie począwszy od czwartej klasy uczęszczali do Gminnej Szkoły Zbiorczej w Kroczycach. Gminnym dyrektorem szkół był Michał Ilski, zastępcą Edmunda Dobrowolska, a dyrektorem szkoły w Kroczycach został Roman Machelski. Uczniowie byli dowożeni do Kroczyc wynajętymi autobusami PKS-u z Zawiercia. W 1984 roku dyrektorem szkoły została Stanisława Jańczyk a jej zastępcą Lidia Caban. W latach 1987-88 nauka odbywała się w bardzo trudnych warunkach, ponieważ budynek Szkoły Podstawowej W Kroczycach częściowo spalił się. Lekcje odbywały się wówczas w systemie dwuzmianowym ( z sobotami włącznie) w budynku Ośrodka Zdrowia, Urzędu Gminy, klasa I w budynku apteki, a klasy II i III były dowożone do szkoły w Kostkowicach. Budynek szkoły został odbudowany i zmodernizowany poprzez dobudowanie drugiego piętra. Wkrótce uczniowie mogli wrócić do swoich klas. Od 1998 roku dyrektorem Szkoły Podstawowej w Kroczycach została Daniela Grzesica, a jej zastępcą Romana Wójcik. W roku szkolnym 1999/2000 powstała sześcioklasowa szkoła podstawowa oraz gimnazjum.
O roku szkolnego 2003/2004 dyrektorem Szkoły Podstawowej w Kroczycach jest Pani Lidia Rosa – Wołoszyn.
